ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի միջև տարաձայնությունների լուծման գործընթացը վտանգավոր փակուղի է մտել

ՌԴ վարչապետ Դմիտրի Մեդվեդևը հավաստել է, որ Ռուսաստանի դեմ Միացյալ Նահանգների կիրառած նոր պատժամիջոցների հետևանքով որևէ ճգնաժամ չի առաջանալու, և Մոսկվան կարողանալու է դիմակայել այդ պատժամիջոցներին: Նոյեմբերի 7-ին լրագրողների հետ հանդիպմանը նա ասել է. «Ռուսաստանի Դաշնության դեմ Վաշինգտոնի նոր պատժամիջոցները Մոսկվայի համար առիթ կլինեն, որպեսզի Ռուսաստանը զարգացնի իր տնտեսությունը և ստեղծի տնտեսական նոր մեխանիզմներ: «Հնարավոր է, որ Ռուսաստանի Դաշնության կառավարությունը պաշտպանի հատուկ ընկերությունների և պատժամիջոցների ցուցակում ներառված ընկերություններին»:

Թեև Մեծ Բրիտանիայում ՌԴ գլխավոր հետախուզական վարչության նախկին բարձրաստիճան սպա Սերգեյ Սկրիպալի թունավորման առնչությամբ Մոսկվան մերժել է ցանկացած մեղադրանք և հայտարարել է, որ ճշմարտության բացահայտման հարցում պատրաստ է համագործակցելու Մեծ Բրիտանիայի հետ, երեքշաբթի օրը ԱՄՆ-ի պետքարտուղարության խոսնակ Հեդեր Նաուերթը հայտարարել էր, որ «ԱՄՆ-ի պետքարտուղարությունը, Կոնգրեսի հետ համադրաբար, մտադիր է նոր պատժամիջոցներ կիրառել ՌԴ-ի դեմ»: Պատժամիջոցներ, որոնք, ըստ Միացյալ Նահանգների, կապված են Մեծ Բրիտանիայում ռուս նախկին գործակալ Սերգեյ Սկրիպալի թունավորման հարցում ՌԴ-ի մեղսակցության հետ:

ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի հարաբերությունները գնալով ավելի են վատանում և լուրջ մտահոգություններ առաջացնում այն առումով, որ աշխարհն արագորեն դառնում է ավելի վտանգավոր։ Միացյալ Նահանգներն անցել է Ռուսաստանի նկատմամբ բացահայտ միջուկային շանտաժի։ ԱՄՆ-ի նախագահ Դոնալդ Թրամփը հոկտեմբերի 20-ին առանց ապացույցներ ներկայացնելու վերստին Ռուսաստանին մեղադրելով միջին ու փոքր հեռահարության հրթիռների ոչնչացման մասին պայմանագրի (ՄՓՀՀՊ) խախտման մեջ ու շարունակելով միջազգային հանձնառությունների անտեսման վարքագիծը, հայտարարել է, որ Միացյալ Նահանգները դուրս է գալու 1987-ի դեկտեմբերի 8-ին Վաշինգտոնում ԱՄՆ-ի և ԽՍՀՄ-ի ղեկավարներ Ռոնալդ Ռեյգանի ու Միխայիլ Գորբաչովի կնքած հիշյալ պայմանագրից:
Միանգամայն իրավացի են այն փորձագետները, ըստ որոնց, պայմանագրից ԱՄՆ-ի դուրս գալու դեպքում միջուկային սպառազինության ոլորտում կսկսվի ամենալուրջ ճգնաժամը՝ 1980-ականներից ի վեր: Ռուսաստանն անմիջապես ու խիստ քննադատությամբ արձագանքեց ՄՓՀՀՊ-ից ԱՄՆ-ի դուրս գալու մտադրությանը:

ՄԱԿ-ում Ռուսաստանի մշտական ներկայացուցիչ Դմիտրի Պոլյանսկին հոկտեմբերի 21-ի գիշերը ՄՓՀՀՊ-ից ԱՄՆ-ի հավանական հրաժարումը ցավալի բնութագրելով, ասել է. «Այդ քայլից ամենաշատը տուժելու են ԵՄ-ն ու եվրոպական երկրները»: Կարծում ենք, ամեն ինչ շատ պարզ է ասված։
Ըստ ՌԴ արտաքին գործերի նախարարի տեղակալ Սերգեյ Ռյաբկովի, Թրամփի հայտարարության նպատակը Ռուսաստանին զիջումների պարտադրելն է: ԱՄՆ-ի հետ միջին և փոքր հեռահարության հրթիռների ոչնչացման պայմանագիրը ստորագրած ԽՍՀՄ-ի նախագահ և վերջին ղեկավար Միխայիլ Գորբաչովը նույնպես քննադատել է հիշյալ պայմանագրից ԱՄՆ-ի հրաժարվելու մտադրությունը՝ այն համարելով սխալ քայլ և անմտություն: ՌԴ արտաքին գործերի նախարար Սերգեյ Լավրովը ՄՓՀՀՊ-ից դուրս գալու վերաբերյալ ԱՄՆ-ի նախագահի հայտարարությանն արձագանքելով, ասել է. «Ռուսաստանը կհակադարձի ցանկացած քայլի»:
ՄՓՀՀՊ-ի համաձայն, նշված պայմանագրի կողմերը պարտավորվում էին չարտադրել ու չփորձարկել միջին (1000-5500 կմ) և փոքր (500-1000 կմ) հեռահարության ցամաքային տեղակայման բալիստիկ ու թևավոր հրթիռներ, ինչպես նաև պետք է ոչնչացնեին այդ դասի արդեն գոյություն ունեցող բոլոր հրթիռները և դրանց արձակման կայանները։ Պայմանագրի կողմերը՝ Ռուսաստանը և ԱՄՆ-ը, անցած ժամանակաընթացքում, հատկապես վերջին շրջանում քանիցս մեղադրել են իրար՝ ՄՓՀՀՊ-ի պահանջները չկատարելու մեջ:

ՌԴ նախագահի մամուլի քարտուղար Դմիտրի Պեսկովը նույնպես քննադատել է ՄՓՀՀՊ-ից հրաժարվելու մասին ԱՄՆ-ի մտադրությունը և այն անհիմն համարել: Պեսկովը հոկտեմբերի 22-ին հայտարարել է, որ Ռուսաստանը հավատարիմ է նշված պայմանագրին, ապա հավելել, որ այդ պայմանագրից դուրս գալու մասին Միացյալ Նահանգների նախագահ Դոնալդ Թրամփի որոշումը, եթե այն կայացվի, մտահոգիչ է և վտանգում է համաշխարհային խաղաղությունը: ՌԴ նախագահի մամուլի քարտուղարը նշել է նաև, որ պայմանագրում նախատեսված են դրանից դուրս գալու պայմանները, և որ ԱՄՆ-ը դեռ որևէ քայլ չի կատարել պայմանագրից դուրս գալու ուղղությամբ:

Կարևորելով ՄՓՀՀՊ-ին ԱՄՆ-ի հավատարիմ մնալու անհրաժեշտությունը և շատ լավ հասկանալով Միացյալ Նահանգների կողմից պայմանագրի խախտման դեպքում հատկապես իր գլխին կախված ռուսական պատասխան միջուկային հարվածների վտանգը, Եվրամիությունն իր հրապարակած հաղորդագրությամբ ԱՄՆ-ին կոչ է արել մտածել այն հետևանքների մասին, որ ԱՄՆ-ի, նրա դաշնակիցների և աշխարհի անվտանգության համար կարող է ունենալ վերոնշյալ պայմանագրից Միացյալ Նահանգների դուրս գալը: Հաղորդագրության վերջում ընդգծված է, որ աշխարհն առավել ապակայունացնող և անօգուտ սպառազինության մրցավազքի կարիքը չունի:
ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը Մոսկվայում ազգային անվտանգության գծով ԱՄՆ-ի նախագահի խորհրդական Ջոն Բոլթոնի հետ հոկտեմբերի 23-ի հանդիպման ժամանակ ընդգծել է. «Վաշինգտոնի քայլերը բարեկամական չեն»։
ԻՌՆԱ-ին տված հարցազրույցում Պենտագոնի նախկին վերլուծաբան Դանիել Էլեսբերգը հայտարարել է, որ Սպիտակ տունը մտադիր է դուրս գալ ՄՓՀՀՊ-ից, որպեսզի կարողանա միջուկային զենքի արտադրության առջև դրված արգելքը հաղթահարելով ավելի շատ զենք վաճառել եվրոպական երկրներին: Ըստ նրա, արդյունաբերական-ռազմական լոբբին ԱՄՆ-ի ինչպես հանրապետական, այնպես էլ դեմոկրատական կուսակցություններում մեծ ազդեցություն ունի, և շատ դեմոկրատներ այդ պատճառով համաձայն են նշված պայմանագրից դուրս գալու մասին Թրամփի որոշմանը: Գուցե և այդպես է, սակայն կարծել, թե իր հիշյալ հայտարարությամբ Թրամփը միայն այդ նպատակն է հետապնդում, առնվազն միամտություն կլինի: ԱՄՆ-ը նման լուրջ հարցերում, որպես կանոն, առաջնորդվում է մեկ գնդակով մի քանի նապաստակ խփելու սկզբունքով:

Կարծում ենք, իրավացի են ռուսական այն քաղաքագետները, վերլուծաբանները, փորձագետները, քաղաքական գործիչները, որոնք Թրամփի հայտարարությունը գնահատեցին, նախ և առաջ, որպես շանտաժ Ռուսաստանի նկատմամբ, թեև Ջոն Բոլթոնը դա փորձեց հերքել: Թերևս բոլորն էլ հասկանում են, որ եթե ԱՄՆ-ը, այնուամենայնիվ, հիշյալ պայմանագրից հրաժարվելու առումով խոսքից գործի անցնի, դա կնշանակի իր հետ նաև Ռուսաստանը ներքաշել միջուկային սպառազինությունների նոր ու շատ ծախսատար մրցավազքի մեջ, ինչը ՌԴ-ի համար գոնե այս պահին, մեղմ ասած, խիստ անցանկալի է: Հետևաբար այդ որոշումը չկայացնելու համար պաշտոնական Վաշինգտոնը Մոսկվայից կարող է պահանջել արտաքին գործարքներ կատարելիս չհրաժարվել դոլարից, ինչը Ռուսաստանը պատրաստվում է առաջիկայում անելու, չնայած այն հանգամանքին, որ դա ԱՄՆ-ի տնտեսության համար կարող է նույնիսկ աղետալի լինել։

ԱՄՆ-ը կարող է պահանջել նաև արտաքին լուրջ հարցերում (Սիրիա, Իրան և այլն) ինչ-ինչ զիջումների գնալ, իսկ Ռուսաստանի հրաժարման դեպքում պայմանագրից դուրս գալով, ձգտել իր մեկ այլ նպատակի իրագործմանը՝ Ռուսաստանը միջուկային սպառազինությունների նոր մրցավազքի մեջ ներքաշելով, տնտեսապես հյուծել, քայքայել, հասնել ՌԴ-ի փլուզմանը, ինչպես դա կարողացավ անել ԽՍՀՄ-ի պարագայում: Այլ հարց է, թե դա ԱՄՆ-ին որքանով կհաջողվի կամ կհաջողվի՞ ընդհանրապես։
Բացառված չէ, որ Թրամփն իր հիշյալ հայտարարությամբ նպատակ ունի ճնշում գործադրելու նաև Եվրոպայի վրա հետևյալ իմաստով՝ եթե չեք ուզում ԱՄՆ-ը հիշյալ պայմանագրից դուրս գա և Եվրոպան գցի կրակը, ապա հրաժարվեք Իրանին առնչվող Համատեղ գործողությունների համապարփակ ծրագրից (ՀԳՀԾ) կամ դրա պահպանմանը ձեր աջակցությունից:
ԱՄՆ-ի նախագահն արդեն իսկ հայտարարել է, որ Միացյալ Նահանգներն ուժեղացնելու է իր միջուկային սպառազինությունը, այլ կերպ ասած, ակտիվացնելու է միջուկային մրցավազքը: Մոսկվան իր հերթին հայտարարել է, որ ՄՓՀՀՊ-ից ԱՄՆ-ի դուրս գալն աշխարհը դարձնելու է ավելի վտանգավոր: Նկատի ունենանք, որ դիվանագիտության մեջ ընդունված է առկա իրողությունները և սպասվող զարգացումներն իրականից մեղմ ներկայացնել:

Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վլադիմիր Պուտինն օրերս զգուշացրել է աշխարհում ռազմավարական հավասարակշռության փոփոխմանն ուղղված որոշ երկրների ջանքերի ու քայլերի կապակցությամբ: Ռուսաստանի գլխավոր հետախուզական վարչության 100-ամյա հոբելյանի առիթով հղած ուղերձում, զգուշացնելով աշխարհում լարվածությունների սրման, բախումների տարածման և ռազմավարական հավասարակշռության փոփոխման նպատակով հրահրիչ քայլերի իրականացման կապակցությամբ, ՌԴ նախագահը կարևորել է այդ իրավիճակին դիմակայելու հարցում Ռուսաստանի հետախուզական կազմակերպությունների դերը:

Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարար Սերգեյ Լավրովն այս ամսվա սկզբին նշել է, որ Մոսկվայի և Վաշինգտոնի միջև սպառազինությունների վերահսկման վերաբերյալ տարաձայնություններն ավելի են խորանում։ ԻՏԱՌ ՏԱՍՍ լրատվական գործակալության տեղեկացմամբ, նոյեմբերի 5-ին ԵԱՀԿ գլխավոր քարտուղար Թոմաս Գրիմինգերի հետ Մոսկվայում ունեցած հանդիպման ժամանակ ՌԴ արտգործնախարարը հայտարարել է, որ Մոսկվայի և Վաշինգտոնի միջև տարաձայնությունների լուծման գործընթացը փակուղի է մտել, ինչն անընդունելի է:
Ռուսաստանը ծնկի բերելու նպատակով ԱՄՆ-ի քայլերը, կարելի է ասել, գրեթե բոլոր ոլորտներում են: Ռուսաստանը, սակայն, պատրաստ է դիմակայելու դրանց: Ինչպես արդեն հայտնի է, ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Ենս Ստոլտենբերգը վերջերս վերջնական է հայտարարել հիշյալ կառույցին Վրաստանի անդամակցությունը, թեև Վրաստանն այն պետություններից է, որոնք չլուծված տարածքային վեճ ունեն մեկ այլ երկրի հետ (տվյալ պարագայում՝ Ռուսաստանի): Գուցե ՆԱՏՕ-ի համար դա այլևս կարևոր չէ՞, հակառակը՝ գուցե նույնիսկ լա՞վ է…

Հակադարձելով Ստոլտենբերգի հիշյալ հայտարարությանը, ՌԴ արտաքին գործերի նախարարության մամուլի քարտուղար Մարիա Զախարովան հայտարարել է, որ «Մոսկվան անհրաժեշտ քայլեր է ձեռնարկել Հյուսիսատլանտյան դաշինքին Վրաստանի անդամակցությանը դիմակայելու համար»:
Թե Ռուսաստանն ինչպե՞ս է դա անելու, խոսքը մասնավորապես ի՞նչ քայլերի մասին է, Զախարովան չի մանրամասնել: «Սպուտնիկ» լրատվական գործակալության տեղեկացմամբ, Վրաստանի լրագրողների հետ հեռուստակամրջի ընթացքում Մարիա Զախարովան, ՆԱՏՕ-ն սպառնալիք համարելով Ռուսաստանի համար, ասել է. «ՆԱՏՕ-ին Վրաստանի անդամակցությանը դիմակայելու ուղղությամբ Ռուսաստանի ձեռնարկելիք «անհրաժեշտ քայլերի» մասին կարող են ավելի լայն բացատրություններ տալ ռազմական փորձագետները»:
ՌԴ արտգործնախարարության մամուլի քարտուղարն ընդգծել է, որ «ՆԱՏՕ-ն ակումբ չէ, որտեղ մարդասիրական նպատակներով հավաքված լինեն մարդիկ, այն ռազմական կոալիցիա է, որի նպատակը, իրենց խոսքերով, Ռուսաստանի զարգացումը կանխելն է»:

Դե, «զարգացումը» շատ մեղմ է ասված, այդ բառն ընտրված է դիվանագիտական բառապաշարից, իրականում ԱՄՆ-ի և ՆԱՏՕ-ի նպատակը Ռուսաստանի կործանումն է, առնվազն այդ երկիրը ծնկի բերելը, ինչպես ասում են, շան օրը գցելը կամ շատ ավելի վատ վիճակի հասցնելը, քան ելցինյան ժամանակաշրջանում էր: Սակայն, ինչպես ասում են, ցանկությունները մի բան են, իրականությունը՝ մեկ այլ։

Արթուր ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Այսպիսի խայտառակ հանցագործություն կարող էր լինել Նիկոլ հայադավի և իր ոհմակի իշխանության օրոք (տեսանյութ)
• Լոնդոնն իր ծանր հրետանով հարվածել է Նիկոլ հայադավի, վիբրատորչիկ Ալենի և Հայաստանում իր թիվ 1 գործակալի կամ մարդու՝ Արմեն Գրիգորյանի գլխին. 5
• Նիկոլն էլ, Արաբատ Միրզոևն էլ, վիբրատորչիկ Ալենն էլ, Ալիևն էլ Պուտինի և Ռուսաստանի համար Զելենսկուց շատ չեն տարբերվում. 2 (տեսանյութեր)
• Ադրբեջանը մտադիր չէ ստորագրել նույնիսկ պետական դավաճանության հանցափորձի գնով Նիկոլի առաջարկած «խաղաղության պայմանագիրը». 3
• Նիկոլն էլ, Արաբատ Միրզոևն էլ, վիբրատորչիկ Ալենն էլ, Ալիևն էլ Պուտինի և Ռուսաստանի համար Զելենսկուց շատ չեն տարբերվում
• Հայաստանի «պաշտպանության նախարարություն» կոչվածը հերթական անգամ անամոթաբար լռում է հայկական բնակավայրի ու դիրքերի գնդակոծության մասին
• Նիկոլի «ընկերը» և վիբրատորչիկ Ալենի գաղափարակիցը բռնվել է գործի վրա (տեսանյութեր). 2
• Նիկոլի «ընկերը» և վիբրատորչիկ Ալենի գաղափարակիցը բռնվել է գործի վրա (տեսանյութեր)
• Նիկոլը Մոսկվայում երեկ ոչ թե Հայաստանի ու հայերիս, այլ Էրդողանի, Քալընի և Ալիևի ներկայացուցիչն էր
• Լոնդոնն իր ծանր հրետանիով հարվածել է Նիկոլ հայադավի, վիբրատորչիկ Ալենի և Հայաստանում իր թիվ 1 գործակալի կամ մարդու՝ Արմեն Գրիգորյանի գլխին. 4
• Լոնդոնն իր ծանր հրետանիով հարվածել է Նիկոլ հայադավի, վիբրատորչիկ Ալենի և Հայաստանում իր թիվ 1 գործակալի կամ մարդու՝ Արմեն Գրիգորյանի գլխին. 3
• Լոնդոնն իր ծանր հրետանիով հարվածել է Նիկոլ հայադավի, վիբրատորչիկ Ալենի և Հայաստանում իր թիվ 1 գործակալի կամ մարդու՝ Արմեն Գրիգորյանի գլխին. 2
• Լոնդոնն իր ծանր հրետանիով հարվածել է Նիկոլ հայադավի, վիբրատորչիկ Ալենի և Հայաստանում իր թիվ 1 գործակալի կամ մարդու՝ Արմեն Գրիգորյանի գլխին
• Մի՞ թե այդքան մոտ է աշխարհի վերջը, և երբ է այն. 2
• Աշխարհը միջուկային պատերազմի շեմին. 53
• Աշխարհը՝ միջուկային պատերազմի շեմին. 52
• Ստամբուլում ցնցումները չեն դադարում, Թուրքիայում կանխատեսվում է ավերիչ երկրաշարժ (տեսանյութեր). 2
• Ստամբուլում ցնցումները չեն դադարում, Թուրքիայում կանխատեսվում է ավերիչ երկրաշարժ (տեսանյութ)
• Մի՞թե այդքան մոտ է աշխարհի վերջը, և երբ է այն
• Քրիստոսի խաչելությունը հորինված չէ, NASA-ն նույնիսկ ճշգրիտ օրն է պարզել

Մեկնաբանություններ